“Sadašnja retorika i simbolika regionalnih lidera više liči na retoriku i simboliku devedesetih, nego što je to izgledalo u godinama neposredno poslije rata. To govori o velikom neuspjehu regionalne saradnje i izgradnje međusobnog razumijevanja u regionu”, rekao je Erik Gordi, profesor političke sociologije i sociologije kulture na Londonskom univerzitetu povodom uručivanja Ordena Republike Srpske (RS) premijerki Vlade Srbije Ani Brnabić koja je time stala rame uz rame sa prethodnim nosiocima, haškim osuđenicima Radovanom Karadžićem, Ratkom Mladićem, Biljanom Plavišić, Vojislavom Šešeljem…
Za britanskog profesora to pokazuje da su političari dosta odmakli od procesa pomirenja koji je otpočeo poslije 2000. godine.
Za političkog analitičara Dragomira Anđelkovića, kao i ne mali dio javnosti u Srbiji koji je na pozicijama nacionalne ili nacionalističke desnice, nema ničega spornog u takvom kontinuitetu sa 90-im godinama. Za njega, nema dileme kakav je to rat bio.
“Nema razloga da se ograđujemo od svoje historije, jer smo se mi u tom ratu branili”, stav je Anđelkovića.
Narodni poslanik u Skupštini Srbije Žarko Korać vidi ovaj orden i proslavu Dana RS-a kao dio pokušaja stvaranja države u državi, RS-a u Bosni i Hercegovini.
Dodjela ordena i čitava ta proslava za Koraća je “još jedna iluzija da je Republika Srpska posebna republika, samostalna, nezavisna, koja postoji na Balkanu i čak nema neke posebne veze sa Bosnom i Hercegovinom”.
Orden je ustanovljen usred rata u Bosni i Hercegovini, 1993. godine.
Godine 1994. najviši Orden RS-a je dodijeljen kompletnom rukovodstvu RS-a koje je većinom kasnije završilo pred Haškim tribunalom. Iste godine je Orden ali nižeg ranga dobio i tadašnji predsjednik Srbije Slobodan Milošević i tadašnji patrijarh Pavle.
Bilo je to usred krvavog rata u Bosni i Hercegovini, etničkog čišćenja sa područja na kome se stvarao posebni srpski entitet, usred opsade Sarajeva koje su srpske snage gađale sa okolnih brda. Godinu dana prije genocida u Srebrenici za koji je osuđen u prvostepenom postupku nosilac Ordena Ratko Mladić, a koja će također poslije rata ipak pripasti RS-u.
Za Dragomira Anđelkovića nema ničega spornog u dodjeli ovog odlikovanja, niti u činjenici da su nosioci haški osuđenici. Slijedi još jedna tvrdnja koju malo ko danas u Srbiji osporava.
“Iz mog ugla, to je krajnje pozitivno, iz prostog razloga što ne doživljavam Haški tribunal kao tribunal koji se bavio stvarnim istraživanjem krivica i uzroka ratova, već kao političkim instrumentom usmjerenim, pre svega, protiv Srba”, riječi su Anđelkovića.
Narodni poslanik Žarko Korać, međutim, srami se zbog društva u kome se našla premijerka Srbije.
“Da ta žena ima gram političkog i moralnog integriteta, koji, naravno, nema, ona bi to odbila. Ali ona nije ni dovedena na to mjesto da bi bilo kakvu odluku samostalno donijela. Mene je lično sramota da premijerka Srbije ovakve stvari radi”, ističe Korać.
Za Erika Gordija posebno razočarenje je nova generacija političara, ne samo u Srbiji, već i u regionu, kojoj pripada i Ana Brnabić.
“Slučaj Ane Brnabić je čudan, s obzirom na to da je ona u vrijeme ratova 90-ih bila gimnazijalka, dakle da nema nikakve lične veze sa ratom. Ipak, kao funkcionerka, ona je lako postala nosilac ovakve državne politike. Zanimljivo je da je čitava ta mlađa generacija – Brnabić, pa hrvatski premijer Andrej Plenković – vrlo lako preuzela retoriku i političku simboliku iz 90-ih godina, a nije morala. Jedno od većih razočaranja ovih godina je što vidimo da se nove generacije koje su sad došle na položaje ne razlikuju od prethodne koja je vodila ratove i činila zločine”, smatra Gordi.
Međutim, nije Ana Brnabić prva visoka zvaničnica u postpetooktobarskoj Srbiji koja je primila ovaj Orden. Nosioci su i bivši premijer i predsednik Demokratske stranke Srbije Vojislav Koštunica i bivši predsjednik Srbije i Demokratske stranke Boris Tadić, obojica odlikovani 2012. godine.
Žarko Korać kaže da to pokazuje kontinuitet politike prema RS-u odnosno Bosni i Hercegovini.